Alles omtrent doorlatendheidsonderzoek; een interview met Teun en Nicole

Water is onmisbaar voor leven. We lijken er soms vanuit te gaan dat gezond water nooit op raakt. Maar de wereld en het klimaat veranderen. Bedrijven, overheden en organisaties hechten (gelukkig) steeds meer waarde aan het belang van duurzaam waterbeheer. De infiltratie van hemelwater in de bodem vormt hierin een belangrijk onderdeel. Water dat weer in de bodem zakt, is belangrijk voor insecten, amfibieën, vogels en kleine dieren om een goed leefgebied te vinden. Zo verbetert het bodemleven, wat ook voor mensen een gezonde en prettige ontwikkeling is.

Om te kijken of een plangebied geschikt is voor hemelwaterinfiltratie of dat afvoer van overtollig grondwater nodig is, voeren we een doorlatendheidsonderzoek uit. Hiermee kunnen wij de infiltratiecapaciteit van de bodem bepalen. De resultaten hiervan worden vervolgens door onze opdrachtgevers gebruikt om het type infiltratievoorziening en de diepte hiervan te bepalen.

Graag stellen wij in dit artikel onze twee experts en aanspreekpunten op het gebied van doorlatendheidsonderzoek aan u voor: collega’s Nicole en Teun. Zij kunnen als geen ander vertellen hoe doorlatendheidsonderzoek in zijn werk gaat.

Een korte voorstelronde..

Nicole: Ik werk nu ca. 3,5 jaar bij Tritium Advies als projectleider bodem. Hiervoor heb ik de opleiding toegepaste biologie gedaan en ben ik bij een makelaarskantoor werkzaam geweest. Als projectleider bodem voer ik voornamelijk verkennende & nadere bodemonderzoeken uit en hou ik mij bezig met milieutechnisch onderzoek (zoals puin- en asfaltonderzoek) Daarnaast voer ik doorlatendheidsonderzoeken uit.

Teun: Inmiddels ben ik zo’n 7 jaar werkzaam bij Tritium Advies. Tijdens mijn opleiding Environmental science and sustainable energy and technology op Avans ben ik via diverse stages met het vakgebied bodem in aanraking gekomen. Na deze opleiding ben ik direct bij Tritium gaan werken. Vandaag de dag ben ik o.a. verantwoordelijk voor het Tritium Veldwerkbureau. Vanuit deze afdelingsunit voeren wij direct veldwerk uit voor collega-bodembedrijven. Hiernaast houd ik mij bezig met diverse milieutechnische onderzoeken én natuurlijk met doorlatendheidsonderzoek.

Wat is een doorlatendheidsonderzoek? En waar is het voor nodig?

Teun: Een onderdeel van het beheer van (grond)water binnen de bebouwde kom, is de aanleg en het beheer van systemen voor het verwerken (inzamelen, bergen en infiltreren) van hemelwater. Omdat grote delen van de bodem steeds vaker verhard zijn, zijn voor deze activiteiten goed werkende voorzieningen nodig. Dit zijn constructies waardoor hemelwater (beter) in de bodem kan lopen. Een voorbeeld van infiltratie is waterdoorlatende verharding: hierbij kan het water door de poreuze stenen van de bestrating infiltreren in de grond. Bij een ander voorbeeld (infiltratiekratten) wordt de hoeveelheid regenwater vergroot die ter plaatse opgevangen kan worden. De kratten zijn onder de grond aanwezig en vangen regenwater op. Dit regenwater zal langzaam in de bodem infiltreren via de onderzijde van de infiltratiekrat. Om te verifiëren of infiltratievoorzieningen zinvol zijn wordt de doorlatendheid van de bodem onder de infiltratievoorziening bepaald. Of een voorziening goed functioneert, hangt vooral af van de bodemeigenschappen van de plek waar de voorziening aanwezig is en diens omgeving. De doorlatendheid van de bodem is één van de bepalende factoren voor het dimensioneren en het (blijven) functioneren van infiltratie- en drainagesystemen.

Bij Tritium Advies helpen we gemeenten, projectontwikkelaars en andere organisaties aan de hand van doorlatendheidsonderzoek met het verkrijgen van inzicht in de doorlatendheid van de bodem. De resultaten van een doorlatendheidsonderzoek helpen onze opdrachtgever bij het maken van de juiste keuzes t.a.v. de infiltratievoorziening.

Hoe gaat het voortraject van een doorlatendheidsonderzoek in zijn werk?

Nicole: Nadat wij een aanvraag hebben ontvangen, stellen we een offerte op. We beginnen altijd met een beknopt historisch onderzoek om te kijken of er bijvoorbeeld een verontreiniging aanwezig is geweest. Welke metingen precies nodig zijn, hangt af van een aantal factoren. Voor elk project maken we daarom een onderzoeksstrategie op maat. Het meest ideaal is dat de opdrachtgever al aan kan geven welke infiltratievoorziening hij voornemens is aan te laten leggen en, indien van toepassing, wat de nieuwe indeling van het terrein gaat worden. Op deze manier kunnen wij een strategie op maat aanbieden. In de offerte geven we altijd aan wat de doorlooptijd van het onderzoek is. De gemiddelde doorlooptijd is zo’n 5 á 6 weken.

Teun: Nadat de offerte is goedgekeurd stelt een projectleider het definitieve boorplan op. Dit boorplan omvat ook de exacte coördinaten van de verschillende boorlocaties. Deze zijn bepaald op basis van het toekomstige ontwerp of het doel van het onderzoek. Vervolgens gaan onze veldwerkers direct aan de slag met de veldwerkzaamheden. Op de aangegeven meetpunten brengen zij de bodemopbouw in kaart door verschillende boringen te plaatsen. Met behulp van de Aardvark Permeameter wordt de waterdoorlatendheidscoëfficient (K-waarde) op de te onderzoeken diepte bepaald.

Vervolgens voeren wij ook een zeefkromme (zeefanalyse) uit. Dit betekent dat er van elk boorgat ook grondmonsters naar een laboratorium worden verstuurd om de korrelafmetingen van de bodem te bepalen. Met behulp van de korrel(grootte)verdeling wordt de K-waarde vervolgens op een theoretische manier bepaald.

Uiteindelijk is er de voorkeur voor de praktische benadering (met de Aardvark Permeameter) voor het berekenen van de K-waarde boven de theoretische benadering. Dit omdat deze meetmethode tenslotte gebaseerd is op de feitelijke situatie. Toch verwerken wij beide meetmethodes in onze rapportage t.b.v. de betrouwbaarheid en kwaliteit van het onderzoek. Hierdoor zijn we in staat het niveau van advies over infiltratievoorzieningen  – en de implementatie van deze voorzieningen – te verbeteren.

Meer weten over infiltratieonderzoek?

Wilt u meer informatie over de rol die Tritium Advies kan spelen bij uw infiltratievraagstuk? Of wilt u een vrijblijvende offerte infiltratieonderzoek aanvragen? Neem dan contact op met onze infiltratiespecialisten Nicole Lammers en Teun Martens. Zij helpen u graag verder.