Verbod op PFAS ziet (eindelijk) levenslicht

Op 7 februari 2023 is er een restrictievoorstel gepubliceerd door het Europese Chemicaliën Agentschap (ECHA) voor een Europees verbod op de productie, gebruik, verkoop en import van ongeveer 10.000 Per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS). Dit initiatief is genomen om de verontreiniging van onze leefomgeving met PFAS een halt toe te roepen. PFAS zijn kunstmatig geproduceerde chemische stoffen die voorkomen in duizenden producten die we dagelijks gebruiken, zoals mobiele telefoons, windturbines, cosmetica, zonnepanelen, medische toepassingen en regenjassen. Deze stoffen zijn handig omdat ze producten water- en vuilafstotend kunnen maken of voorkomen dat voedsel aan de pan blijft kleven. Het grote nadeel van PFAS is echter dat ze niet vanzelf oplossen of verdwijnen, waardoor de hoeveelheid PFAS in ons milieu steeds groter wordt. Bovendien zijn sommige stoffen uit de PFAS-groep vermoedelijk kankerverwekkend of anderszins schadelijk voor de gezondheid.

Nog geen compleet verbod

Het conceptverbod geldt om wetstechnische redenen nog niet voor specifieke productgroepen als medicijnen, biociden en gewasbeschermingsmiddelen. Het Europese verbod is een initiatief van Nederland en Duitsland, die samen met Denemarken, Noorwegen en Zweden de afgelopen jaren hard hebben gewerkt aan dit voorstel. Experts van het RIVM hebben in Nederland bijgedragen aan de totstandkoming van het voorstel.

Een belangrijke stap in de strijd tegen PFAS-vervuiling

Staatssecretaris Heijnen juicht de publicatie van het voorstel toe en noemt het een belangrijke stap in de strijd tegen PFAS-vervuiling: “Dit verbod is absoluut noodzakelijk. We komen ongemerkt in ons dagelijks leven steeds vaker in aanraking met PFAS. Het zit in de grond, onze kleding en zelfs ons lichaam, terwijl we weten dat het schadelijk kan zijn. Alleen door het in heel Europa in één keer te verbieden, kunnen we deze vervuiling stoppen. Bedrijven die PFAS gebruiken, weten nu wat ze kunnen verwachten en kunnen op zoek gaan naar alternatieven. Hoe eerder ze dat doen, hoe beter.”

2025 definitief Europees verbod

Het is de bedoeling dat het verbod in 2025 definitief wordt gemaakt door de Europese Commissie, nadat twee wetenschappelijke comités advies hebben uitgebracht over het voorstel. In het definitieve voorstel zullen overgangstermijnen worden opgenomen, zodat bedrijven voldoende tijd hebben om hun productieproces volledig PFAS-loos te maken. Nederland heeft ervoor gekozen om PFAS in Europees verband te verbieden omdat het in veel producten voorkomt en ook via rivieren ons land binnenkomt. Een Europees verbod heeft daarom meer impact dan alleen een binnenlands verbod.